Landsdeel Oost
Landsdeel Oost is in 2018 gestart als pilot voor een eerste Omgevingsagenda. De pilot Omgevingsagenda voor landsdeel Oost was eind juni 2020 klaar.
Uit het rapport 'Leren van Oost; Tips voor nieuwe omgevingsagenda's op basis van leerervaringen pilot Omgevingsagenda Oost’ zijn lessen te trekken voor het ontwikkelen van de andere Omgevingsagenda's, zoals:
- Zorg per landsdeel voor breed samengesteld overleg op directeursniveau
- Maak keuzes: geef aandacht aan die opgaven die boven de regio uitstijgen en ingewikkeld zijn en om een samenhangende aanpak vragen
- Organiseer vroegtijdig, zodra gebiedsopgaven bekend zijn, een dialoog met alle partijen samen, bijvoorbeeld in ‘versnellingsweken’
- Omgevingsagenda Oost-Nederland
- Factsheet Leren van Oost-Nederland
- Rapport 'Leren van Oost; Tips voor nieuwe omgevingsagenda's op basis van leerervaringen pilot Omgevingsagenda Oost'
- Poster 'Omgevingsagenda opgave voor Rijk én Regio'
Opgaven in Landsdeel Oost
Oost-Nederland is onderdeel van dynamische, innovatieve, en door kennis gedreven internationale netwerken en draagt hieraan bij vanuit onderscheidende kwaliteiten en kracht, zoals de sterke clusters op het gebied van Agro-Food, Health, High Tech, Logistiek en Cleantech. Rijk en regio hebben de ambitie de economische kracht en vitaliteit van Oost-Nederland te behouden, versterken en verduurzamen. Dit kan door de gestage economische en demografische groei in de stedelijke regio’s, en de kracht en specifieke kwaliteiten van Oost-Nederland, te benutten. En door grote transities te realiseren op het gebied van energie, klimaatbestendigheid, verduurzaming landelijk gebied en circulaire economie.
Netwerkkracht stedelijke regio’s en robuuste vervoerscorridors
Versterken van de bijdrage van Oost-Nederland aan de (inter-)nationale economie/ concurrentiekracht van Nederland door versterken van de stedelijke regio’s en een goede verankering in de prioritaire (inter)nationale verbindingen en knopen. Daarbij inzet op meer vervoer over water, slimme en duurzame mobiliteit en maatregelen ter beperking overlast van goederenvervoer op het spoor.
Innovatie groene metropoolregio Arnhem, Nijmegen en Foodvalley
Faciliteren van een forse stedelijke groei van de regio, met behoud van leefklimaat, bereikbaarheid en landschappelijke kwaliteiten. Daarnaast is ruimte nodig voor groei van bedrijvigheid en werkgelegenheid. Versterking van de inhoudelijke cross-overs tussen campus- en innovatieclusters op het gebied van Food, Health & High Tech en Energy is cruciaal voor het innovatieklimaat en de economische ontwikkeling van de regio.
Klimaatbestendige groeiregio Zwolle
Het klimaatadaptief accommoderen van de forse stedelijke en economische groei van de regio, mét behoud van de kwaliteit van de leefomgeving en bereikbaarheid. Zo staat Regio Zwolle o.a. voor de opgave om de grote regionale en (inter)nationale verkeersstromen te borgen en de bestaande infrastructuur beter te benutten.
Internationale en bereikbare technologische topregio Twente
Versterken van de economische topsectoren Tech, Med-tech en Energy door een hierbij passende aanpak voor duurzame verstedelijking, bereikbaarheid en grensoverschrijdende samenwerking in deze grensregio. Het benutten en verstevigen van de innovatiekracht van de regio vraagt om experimenteerruimte (fysieke ruimte en in regelgeving), goed bereikbare topwerklocaties en een duurzame aantrekkelijke leefomgeving.
Cleantech Regio: industrie, mens en leefomgeving in balans
Benutten van de potenties van de regio om duurzaamheidsinnovaties op het gebied van circulaire economie en energietransitie op grote schaal toe te passen. Door inpassen en mogelijke versnelling en opschaling van de energietransitie, doorontwikkelen van circulair produceren, een transitie naar duurzame en slimme mobiliteit en het toekomstbestendig maken van het vestigingsklimaat.
Duurzame (transport)corridor rivierenland
Groeiende ruimteclaims van nationale opgaven in Rivierenland samen laten gaan met behoud en versterking van het -kwetsbare – internationaal bijzondere landschap en synergie realiseren met andere (regionale) opgaven. Tot de belangrijkste opgaven horen waterveiligheid, bevaarbaarheid, duurzame zoetwatervoorziening, verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving, versterken van toeristische en recreatieve potenties en verduurzaming van het goederenvervoer.
Dynamische IJsselvallei en Twentekanalen
Het realiseren van een samenhangende ontwikkeling op het gebied van waterveiligheid, waterbeheer, klimaatadaptatie, natuur en waterkwaliteit, logistiek en scheepvaart. Met als uitdagingen het meebewegen met de natuurlijke dynamiek van het watersysteem en het benutten van de kracht van het cultureel erfgoed en het toeristisch-recreatief potentieel van de (Hanze)steden en het ‘ommeland’.
Transitie landelijk gebied (en groene schatkamers)
Centrale opgave in het landelijk gebied is het vinden van balans of synergie tussen versterking van het verdienvermogen - onder andere in de agrarische sector en vrijetijdseconomie - en het behouden van een goede leefbaarheid en omgevingskwaliteit. Ontwikkelingen zoals klimaatverandering, digitalisering, circulaire economie en de veranderende bevolkingsomvang maken dat de bestaande opgaven in het landelijk gebied complexer worden.
Proces en afspraken
De eerste Omgevingsagenda Oost-Nederland is in juni 2020 vastgesteld door de provincies Overijssel en Gelderland, de waterschappen in Oost-Nederland en het Rijk (ministerraad). De agenda is dynamisch en adaptief en zal periodiek worden aangepast op basis van trends, ontwikkelingen, nieuwe inzichten en voortgang van acties. Niet alle opgaven zijn nu al even ver uitgewerkt. Jaarlijks worden opgaven en afspraken - waar nodig - geactualiseerd. Periodiek zal een algehele herziening plaatsvinden, vooruitlopend op de NOVI en Omgevingswet. Daarbij stelt het Rijk – bij inwerkingtreding van de Omgevingswet - de Omgevingsagenda vast als onverplicht programma.
In het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving (mei 2020) zijn op basis van het eindconcept van de Omgevingsagenda aanvullende afspraken gemaakt tussen Rijk en regio. Voor bijvoorbeeld Arnhem, Nijmegen en Foodvalley en Groeiregio Zwolle, is afgesproken dat Rijk en regio samen een proces starten van ontwerpend onderzoek om te komen tot een integrale verstedelijkingsstrategie voor wonen, werken en bereikbaarheid. Daarbij wordt ook getoetst op effecten wat betreft energietransitie, klimaatverandering, kwaliteit van de leefomgeving, bereikbaarheid, water, natuur, landschap, en dergelijke. De regio is trekker.
Betrokkenen bij het ontwikkelen van de Omgevingsagenda:
· Rijk: ministeries van BZK, LNV, IenW, EZK en OCW
· Regionale overheden: provincie Overijssel, provincie Gelderland, Waterschappen, gemeenten,
· Regio: Cleantech, Foodvalley, Twente, Zwolle
· (in beperkte mate) Maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en bedrijven