De Omgevingsagenda is de basis voor de samenwerking tussen Rijk en regio bij opgaven in de fysieke leefomgeving. Het doel van de Omgevingsagenda is om als overheden samen gebiedsgericht (dus met het gebied als uitgangspunt) uitwerking te geven aan de gedeelde ambities en opgaven. Deze zijn vastgelegd in de nationale, provinciale en lokale omgevingsvisies en de visies van de waterschappen. Daarbij worden ideeën van de samenleving betrokken. Het gaat om opgaven die met elkaar te maken hebben en om een gebiedsgerichte aanpak vragen. Mobiliteit, energie, landbouw, economie, natuur en wonen zijn alle functies die ruimte nodig hebben. Ontwikkeling van onze leefomgeving dwingt tot nadenken over en afstemmen van deze functies en dikwijls ook tot het maken van keuzes. Rijk en regio hebben elkaar hierbij nodig.

Omgevingsagenda’s in de praktijk

Nederland is ‘verdeeld’ in 5 landsdelen: Noord (Friesland, Groningen, Drenthe), Oost (Overijssel, Gelderland), Zuid (Noord-Brabant, Limburg), Noord-west (Noord-Holland, Utrecht, Flevoland) en Zuid-west (Zuid-Holland, Zeeland). Alle landsdelen werken momenteel aan een Omgevingsagenda of bouwstenen hiervoor. De Omgevingsagenda’s zullen uiterlijk najaar 2021 voor heel Nederland klaar zijn.

Aanpak

Provincies, gemeenten, waterschappen en ministeries bepalen samen welke opgaven in het gebied aandacht vragen en welke daarvan het meest urgent zijn. Er wordt ook bekeken welke trajecten al lopen – zoals woon- en regiodeals, IBP vitaal platteland en mirt-trajecten. Centrale vraag: Zijn de bestaande trajecten voldoende om te bereiken wat, in lijn met de NOVI, nodig is voor het duurzaam en prettig leefbaar houden van ons land? Zo niet, dan kunnen regio en Rijk in de Omgevingsagenda nieuwe opgaven opnemen of bestaande trajecten met elkaar verbinden, versnellen of uitbreiden. De Omgevingsagenda’s geven uiteindelijk een gezamenlijk beeld van de opgaven waar de verschillende overheden elkaar nodig hebben. Dat kunnen nationale, regionale en grensoverschrijdende gebiedsgerichte opgaven zijn. Ook bieden ze een overzicht van de besluiten voor uitvoering, via afspraken over:

• vasthouden wat al loopt (lopende rijk-regio programma’s, initiatieven);
• verbinden wat nodig is (koppelen van programma’s);
• vernieuwen waar kansen liggen (extra impuls, nieuwe aanpak)

Zo geven we samen vorm aan ingewikkelde opgaven die met elkaar te maken hebben, zorgen we dat besluiten meer op elkaar aansluiten en leggen we de basis voor investeringen die met elkaar besproken zijn, als één overheid, mét de samenleving. Op die manier werken overheden gerichter en slimmer samen.

De informatie handzaam bij elkaar in deze factsheet Omgevingsagenda's

In het rapport Omgevingsagenda NL in beeld is uiteengezet wat het instrument Omgevingsagenda is en welke resultaten en inzichten het werken met de Omgevingsagenda’s tot nu toe heeft opgeleverd.

Meer over de Omgevingsagenda in de Uitvoeringagenda