Ik ben het niet eens met de stelling dat clustering versnippering van landschap voorkomt. Juist clusters die van verre te zien zijn verstoren het landschap in hoge mate .
Uit ervaring (met 25 jaar exploiteren van een dorpsmolen ) weet ik dat een solitaire molen mits goed geplaatst in de omgevingen naar aard en schaal (niet hoger dan circa 50/60 meter mast) in een omgeving nauwelijks opvallen. Sterker nog onze dorpsmolen met 36 meter mast is voor veel mensen die er regelmatig op afstand langs rijden moeilijk te vinden tenzij iemand hem aanwijst.
Henk Vellinga Stifting Doarpsmûne Reduzum

Beste heer Vellinga, inderdaad hoeven solitaire molens, mits goed ingepast, niet storend te zijn voor het landschap. We hebben voor de doelstellingen van de energietransitie echter een groot aantal molens nodig. Die kunnen we niet allemaal solitair of ‘onzichtbaar’ inpassen. Dan helpt bundeling op een aantal plaatsen bij het verminderen of zelfs voorkomen van versnippering. Ook bij grotere concentraties van windmolens is een goede locatiekeuze en inpassing een vereiste. Niet persé om molens onzichtbaar te maken. Dat kan niet bij deze hoeveelheden. Maar als windmolens bijvoorbeeld aansluiten op weginfrastructuur of op andere lijnen of vlakken kan dit passen bij het karakter van bepaalde typen landschappen.

Beste Susan,

Ga eens in Duitsland kijken. Daar hebben ze veel meer ervaring met windmolens. Daar zie je ook dat er geen clustering nodig is om te voorkomen dat het landschap versnippert wordt. Juist clustering zal zorgen voor versnippering. Maar aansluiten op weginfrastructuur of op andere lijnen is natuurlijk wel een voorwaarde.

Beste Susan
Je stelling is behoorlijk achterhaald
De bouwregels voor windmolens op het land zijn zo streng, dat in de meeste regio's, er alleen nog plek is voor windmolens in wat snippers
De opgave wordt dan op een aantal manieren over die snippers verdeeld, om te kijken wat het meest aanvaardbare ontwerp is.

Ook op een andere manier, is dze stelling verkeerd.
Hij gaat uit van het buitensluiten van burgers bij de realisatie en eigenaarschap van windmolens, die dan vervolgens die windmolens door de strot geduwd krijgen, precies zoals tegenstanders het graag zien, en war de commerciele windpark huisjesmelkers het meest aan verdienen.
Ongetwijfeld hebben de NLVOW en NWEA gewild dat burgers alleen in het proces participeren, maar vooral niet als eigenaar, want dan verdienen zij en de bank minder.
Ongetwijfeld ontbreekt in de NOVI het concept van "trots eigen windpark bezit, waarbij stroomverbruikers zelf eigenaar zijn van een kavel windpark., voor eigen gebruik.
Daarmee krijgt elk windpark een geheel andere betekenis in het landschap
Een positieve betekenis, die de commerciele windpark huisjesmelkers en georganiseerde tegenstanders van duurzaam natuurlijk niet willen, vanuit hun belang.

Maar Trots eigen windpark bezit, elk huishouden een kavel voor eigen gebruik, is wel de meest kosten effectieve vorm van participatie, en ook de meest kosten effectieve aanpak voor de van het gas af transitie.

Een vraag voor jou, hoe krijg ik dat trots eigen windpark bezit in de NOVI?
Wwaar past het het best?
Op welke plek kan ik het beste een zienswijze richten?

Nee, dit is een foute benadering voor de landschaps kwaliteit.
Het gaat niet om de clustring, maar of het windpark visueel mooi ontworpen is. En of veel burgers trotse eigenaar zijn, al blokkeert de overheid dat nog, want daar is salderen van de stroom uit een eigen kavel windpark voor nodig.
En dat trotse eigen windpark bezit staat natuurlijk niet in de NOVI, want dat mocht niet van NWEA en NLVOW, en de banken die dan minder verdienen aan de financiering

Zie het nieuwe windpark in de Wieringermeer, en vergelijk dat met dat van de NOP of windpark N33 bij Veendam, en de Veen kolonieen.

De Wieringermeer heeft een echte landschaps architect ingehuurd.
Die bedacht dat een windpark zo weinig mogelijk visuele imperfecties het belangrijkste aspect is waarom een windpark mooi gevonden wordt, naast trots eigen windpark bezit.
Visuele imperfecties ontstaan als mensen wieken van 2 windmolens door elkaar heen zien draaien
Of als ze de structuur van het windpark niet met een oog opslag kunnen zien en begrijpen
In de Wieringermeer omen alleen maar lange enkelvoudige rijen windmolens langs de rand van de polder.
Die wie dat bekijkt ziet een overzichtelijke rij windmolens op regelmatige afstand, en verder geen andere windmolens die dat patroon verstoren, de visuele imperfectie
Vergelijk dat overzichtelijke beeld met windpark N33, een raster met een wanordelijke vorm.
Je ziet daar bij Meeden dus vaak wieken van verschillende molens door elkaar heen draaien, dat is niet mooi
En als je er langs rijdt, zijn er er steeds wisselende opstellingen van door elkaar draaiende wieken, en slechts hier en daar een begrijpelijk ontwerp van een rij windmolens, in een veld van andere windmolens.
Die wanorde is de versnippering, kijk hoeken waar stukjes van he landschap met windmolens die wel te begrijpen zijn, en veel landschap met wanordelijk opgestelde windmolens.
De versnippering die jij bedoeld is slechts het perspectief van de buitengesloten burger, opgestookt door de georganiseerde tegenstanders.
Vraag je af waarom die versnippering een probleem zou zijn.
Hoe zit het met de versnippering van het Brabantse of Gelderse coulissen landschap, dat is al versnipperd, zonder windmolens. En klagen ze daar?
Die coulissen zorgen er overigens voor dat windmolens goed zijn te verstoppen.

Clustering is dus een verkeerde invalshoek
Het gaat om een visueel inzichtelijk en rustig windpark ontwerp. Dat is een rechte lijn opstelling, en geen extra rijen vlakbij.
Tenminste als er veel ruimte is, zoals in Flevoland.

Stel, in de nieuwe praktijk, met de 50% eigenaarschap bij burgers.
Hoe gaan die burgers een kavel windpark kopen? als het een mooi of lelijk ontworpen windpark is?

Beste meneer Daalder, u kunt uw zienswijze o.a. indienen via: https://www.platformparticipatie.nl/projectenlijst/nationale-omgevingsvisie/index.aspx

Deelt u de stelling:

"Het huidige RES beleid zorgt voor versnippering van windmolens"