Landsdeel Oost (provincie Gelderland en Overijssel) is al eerder gestart als pilot en daarom nu als eerste agenda al klaar. Daarmee is een belangrijke stap gezet richting de nieuwe manier van interbestuurlijke samenwerking ten aanzien van de inrichting van Nederland.
Minister Ollongren: “Met de vaststelling van de omgevingsagenda Oost is een belangrijke stap gezet om met elkaar te werken aan slimme oplossingen voor het ruimtetekort in Oost Nederland. Alleen als Rijk, regio en samenleving de handen ineen slaan kunnen we zorgen voor een economisch sterk en leefbaar Nederland op de lange termijn.”
Omgevingsagenda’s
Met de omgevingsagenda wordt per landsdeel in kaart gebracht welke opgaven er zijn, zoals de energietransitie en woningbouw. Wat loopt er al, waar botst het, en welke acties zijn er nodig om dit op te lossen. Overheden geven zo samen vorm aan complexe en samenhangende opgaven, en leggen de basis voor op elkaar afgestemde besluiten voor de uitvoering, als één overheid.
De omgevingsagenda is adaptief wat betekent dat op basis van nieuwe inzichten en beleidsontwikkelingen de agenda periodiek kan worden aangescherpt.
Pilot Landsdeel Oost
Omdat het werken aan omgevingsagenda’s een nieuwe manier van werken is, is in 2018 gestart met de pilot voor Omgevingsagenda Oost. Een projectteam met hierin vertegenwoordigers van Rijk, regio, provincie, gemeenten en waterschappen hebben gezamenlijk in kaart gebracht wat er in Oost –Nederland moet gebeuren voor een duurzame, vitale en krachtige ontwikkeling van het landsdeel. Ook private partijen en maatschappelijke organisaties praatten mee.
Zo is bijvoorbeeld besloten om een verstedelijkingsstrategie voor het gebied Arnhem-Nijmegen-Foodvalley op te stellen, die in samenhang met de woondeal voor de regio Arnhem-Nijmegen wordt uitgewerkt. In deze strategie wordt in beeld gebracht waar de 100.000 extra woningen tot 2040 kunnen worden gerealiseerd, met behoud van leefklimaat, bereikbaarheid en de kwaliteit van het landschap.
Vincent van der Werff (waarnemend directeur Ruimtelijke Ordening): “We staan voor enorme opgaven, zoals woningnood, energietransitie (met een ongekend extra ruimtebeslag), klimaatopgaven (droogte/verdroging!), landbouwtransitie en last but not least de natuuropgave mede in het licht van de stikstofcrisis’. ‘Opgaven die groter zijn dan 1 overheidslaag en dus samenwerking tussen overheden vereist en samenwerking met private partijen’ ‘Niet alles hoeft met alles te worden verknoopt; dat zou tot onnodige stroperigheid leiden; maar wel gerichte verbindingen aanbrengen bij wat al loopt en energie heeft en blinde vlekken opsporen en actie op zetten."
Dick Bres (programma directie NOVI): ‘De pilot was vooral ook een leerervaring. Daar kunnen de andere landsdelen hun voordeel mee doen.’
Lessen uit Landsdeel Oost
De pilot heeft lessen opgeleverd zowel voor landsdeel Oost als voor andere landsdelen die nog omgevingsagenda’s gaan opstellen.
-
Zorg voor breed samengesteld overleg op directeursniveau per landsdeel
-
Wees selectief: focus op die opgaven die bovenregionaal en complex zijn en om een samenhangende aanpak vragen
-
Organiseer vroegtijdig een dialoog met alle partijen gezamenlijk als gebiedsopgaven bekend zijn, bijvoorbeeld in ‘versnellingsweken’
Hoe verhouden NOVI, Omgevingswet en omgevingsagenda’s zich met elkaar?
De verschillende omgevingsvisies op nationaal (NOVI), provinciaal (POVI), gemeentelijk niveau (GOVI) en de visie van de waterschappen (wateragenda) worden middels de zogenaamde omgevingsagenda met elkaar in verbinding gebracht. De omgevingsagenda’s zijn voor het rijk een uitvoeringsinstrument van de NOVI. De werkwijze volgt uit de Omgevingswet en zorgt er voor dat dat de maatschappelijke opgaven zoals energietransitie beter uitgevoerd kunnen worden.
Meer weten
De omgevingsagenda Oost en een factsheet over de Omgevingsagenda zijn hier te lezen en te downloaden.